By Σαν σήμερα, το 1963 διαλύθηκε το ΠΟΚ όπως είχε ονομαστεί η συμφωνία ανάμεσα σε Παναθηναϊκό, Ολυμπιακό και ΑΕΚ.
Το ΠΟΚ ήταν ένα σύμφωνο εμπορικού χαρακτήρα ανάμεσα σε ΑΕΚ, Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό. Το ΠΟΚ δημιουργήθηκε το φθινόπωρο του 1927 ως ένα είδος αθλητικού τραστ, με σκοπό το αμοιβαίο όφελος από τη διοργάνωση αγώνων και τουρνουά και εξελίχθηκε σε μακροχρόνια συνεργασία των τριών ομάδων, ως τα μέσα της δεκαετίας του ’60.
Η ίδρυση του ΠΟΚ
Το 1927-28 η ΕΠΟ ετοιμαζόταν να διοργανώσει το πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου με τη συμμετοχή των πρωταθλητριών ομάδων των τριών ιδρυτικών ποδοσφαιρικών ενώσεων: Ε.Π.Σ. Αθηνών, Ε.Π.Σ. Πειραιώς και Ε.Π.Σ. Μακεδονίας. Στην αρχή της περιόδου και πριν αρχίσουν οι αγώνες, η ΕΠΟ ύστερα από διένεξη με τον Ολυμπιακό, αποφάσισε να του επιβάλλει πολύμηνη τιμωρία και απαγόρευσε με ποινή διαγραφής σε όλα τα υπόλοιπα σωματεία να αγωνίζονται μαζί του, ακόμα και σε φιλικά.
Ο Παναθηναϊκός και η ΑΕΚ δεν υπάκουσαν, πήραν το μέρος του Ολυμπιακού και προχώρησαν μαζί του στη διοργάνωση φιλικών αγώνων. Ουσιαστικά, ήταν το ξέσπασμα μιας αντιδικίας που υπέβοσκε ανάμεσα στους τρεις συλλόγους και την τότε διοίκηση της ΕΠΟ σχετικά με τον έλεγχο των ποδοσφαιρικών πραγμάτων.
Η κορύφωση της κόντρας συνέβη στις 23 Οκτωβρίου 1927, όταν η ΑΕΚ αρνήθηκε να αγωνιστεί με τον Απόλλωνα σε προγραμματισμένο αγώνα που θα τελείτο προς οικονομική ενίσχυση της ΕΠΟ και μαζί με Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό ανακοίνωσαν πως αντί αυτού θα διεξαχθεί αγώνας “μεταξύ δύο μικτών ομάδων αποτελούμενων εκ των ποδοσφαιριστών των συνεργαζόμενων συλλόγων Π.Ο.Κ’’. Μετά από αυτή την εξέλιξη η μεν ΕΠΣΑ τιμώρησε με τετράμηνο αποκλεισμό τον Παναθηναϊκό και την ΑΕΚ, ενώ η ΕΠΟ διέγραψε τους τρεις συλλόγους στις 31 Οκτωβρίου 1927 και προχώρησε στη διοργάνωση του πρωταθλήματος χωρίς αυτούς. Από την Αθήνα μετείχε ο Ατρόμητος, από τον Πειραιά ο Εθνικός και από τη Θεσσαλονίκη ο Άρης. Οι τρεις διαγραμμένοι σύλλογοι (Παναθηναϊκός, ΑΕΚ, Ολυμπιακός) επισημοποίησαν την ίδρυση του Π.Ο.Κ., όνομα που προήλθε από τα αρχικά των τριών σωματείων.
Εμπνευστές και πρωτεργάτες του ΠΟΚ υπήρξαν οι: Αθανάσιος Μέρμηγκας (ΟΣΦΠ), Απόστολος Νικολαΐδης (ΠΑΟ) και Κ. Κωνσταντάρας (ΑΕΚ). Δεν έχει βρεθεί κάποιο καταστατικό που να επιβεβαιώνει τα παραπάνω. Το συμφωνητικό ανάμεσα στις τρεις ομάδες ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «Προ μηνός ο Παναθηναϊκός, ο Ολυμπιακός και η Ε. Κων/πόλεως κατόπιν συμφωνιών υπέγραψαν συμβόλαιον φιλίας και συνεργασίας δημιουργήσαντες ούτω το γνωστόν τραστ (Π.Ο.Κ.), του οποίου σκοπός θα ήτο η εξυπηρέτησις των συμφερόντων των Σωματείων τούτων θέσαντες συνάμα και ποινικήν ρήτραν 50.000 δρ. δια τον αθετούντα την υπόσχεσίν του Σύλλογον… Η Π.Ο.Κ. δεν περιωρίσθη εις το ζήτημα της συνεργασίας μόνον αλλ’ έκρινε σκόπιμον να αποστείλη και τελεσίγραφον εις την Ομοσπονδίαν και να ζητή την εφαρμογήν των όρων της όσον το δυνατόν ταχύτερον…».
Οι κινήσεις του ΠΟΚ και ο στόχος του
Το ΠΟΚ προσπάθησε να αποδυναμώσει την ΕΠΟ διοργανώνοντας δικό του πρωτάθλημα με τη συμμετοχή κάποιων ακόμα μικρών συλλόγων. Όμως, η πλειοψηφία των σωματείων συντάχθηκε με την επίσημη διοίκηση της ΕΠΟ. Τότε οι ομάδες του ΠΟΚ προχώρησαν στη διοργάνωση διαφόρων τουρνουά, στα οποία προσκαλούσαν και ξένες εμπορικές ομάδες από Γιουγκοσλαβία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία, όπως η Φερεντσβάρος, η Μπέογκραντ κ.ά. Οι τρεις σύλλογοι μοιράζονταν τα έξοδα φιλοξενίας καθώς και τα έσοδα από τα εισιτήρια. Τα τουρνουά αυτά διοργανώνονταν τις περιόδους των Χριστουγέννων και του Πάσχα και ονομάζονταν Κύπελλο Χριστουγέννων και Κύπελλο Πάσχα αλλά και το Κύπελλο Σεπτεμβρίου τη δεκαετία του ’50. Είχαν μεγάλη οικονομική επιτυχία, δεδομένου ότι οι τρεις σύλλογοι υποστηρίζονταν από την πλειονότητα των φιλάθλων του λεκανοπεδίου. Η διοργάνωσή τους συνεχίστηκε και μετά την εξομάλυνση των σχέσεων με την ΕΠΟ, ακόμα και μετά τον πόλεμο, ώσπου σταδιακά ατόνησε.
Η διάλυση του ΠΟΚ
Το ΠΟΚ υπήρξε για περισσότερα από 35 χρόνια, ασχέτως αν πολύ γρήγορα η ΕΠΟ συνειδητοποίησε ότι χάνει τεράστιο μέρος της δυναμικής της χωρίς αυτές τις τρεις ομάδες στους κόλπους της. Ήδη από τις αρχές του 1963 οι σχέσεις μεταξύ του Παναθηναϊκού και του Ολυμπιακού είχαν χαλάσει αρκετά, παρά τις παρεμβάσεις τρίτων. Η χαριστική βολή έγινε από τους «πράσινους» με έγγραφο που απέστειλαν στους «ερυθρόλευκους» στις 7 Μαρτίου του ίδιου έτους. Μεταξύ άλλων, ο Παναθηναϊκός έκανε λόγο για «υψηλόν και ευγενές αίσθημα αγάπης και αφοσιώσεως προς τον εν γένει αθλητισμόν» από τους εμπνευστές της δημιουργίας του ΠΟΚ.
Επιπλέον, οι «πράσινοι» υποστήριξαν ότι το συγκεκριμένο σύμφωνο συνέβαλε τα μέγιστα για την ανάπτυξη του αθλητισμού και ιδίως του ποδοσφαίρου από κάθε άποψη. Το πρόβλημα του Παναθηναϊκού ήταν ότι πλέον «εξέλιπαν από πλευράς Ολυμπιακού τα φιλικά και ωραία αισθήματα και η ψυχική επαφή», ωστόσο «διατηρούμεν την ελπίδα ότι η ως άνω απόφασίς μας θα συμβάλη εις την πρόοδον του αθλήματος».
Παράλληλα, ο πρόεδρος Λουκάς Πανουργιάς και ο γενικός γραμματέας Ξενοφών Χατζησαράντος απέστειλαν και ένα δεύτερο έγγραφο με αποδέκτρια την ΑΕΚ, όπου ενημέρωναν για τη ρήξη με τον Ολυμπιακό και εξέφραζαν την επιθυμία τους περί διατήρησης των μεταξύ τους σχέσεων σε φιλικά επίπεδα. Οι πρώτες πληροφορίες ανέφεραν ότι η «Ένωση» θα κρατούσε ουδέτερη στάση και πως θα δημιουργείτο ένας νέος ποδοσφαιρικός «συνεταιρισμός» με επικεφαλής τους «πράσινους» και εμπλεκόμενους, μεταξύ άλλων, τους Εθνικό, Απόλλωνα, Πανιώνιο.
Τα πρώτα σύννεφα στις σχέσεις των τριών του ΠΟΚ εμφανίστηκαν σε περιπτώσεις που η κάθε ομάδα επιθυμούσε ο εκάστοτε αγώνας να διεξάγεται στην έδρα της, ενώ στη συνέχεια, σημαντικό ρόλο έπαιξαν η κυριαρχία του Ολυμπιακού στην ΕΠΟ και μία επεισοδιακή Γ.Σ. του Σεπτεμβρίου του 1962.
Ο Γιώργος Ανδριανόπουλος,τότε πρόεδρος των «ερυθρολεύκων» είχε δηλώσει ότι «Με ιδιαίτερη χαρά ο Ολυμπιακός δέχεται επισήμως τη διάλυση του ΠΟΚ. Ως γνωστόν, η συνεργασία του ΠΟΚ είχε ως μοναδικό σκοπό την άφιξη μεγάλων ξένων ομάδων στην Ελλάδα, καθώς και την εξυπηρέτηση του αθλητισμού. Αλλά μετά τη στάση του ο Παναθηναϊκός απέδειξε ότι στο ΠΟΚ δεν υφίσταται καμία συνεργασία.
Υπενθυμίζω ότι πριν από έναν χρόνο ο Ολυμπιακός είχε ζητήσει μία φιλική αναμέτρηση με τον Παναθηναϊκό ή ξένη ομάδα, προκειμένου να μπορέσει να αγοράσει το γήπεδό του. Κι ενώ η ΑΕΚ ενίσχυσε με ευχαρίστηση την προσπάθειά μας, ο Παναθηναϊκός αρνήθηκε οποιαδήποτε συνδρομή. Κι όμως είναι γνωστό ότι κατά το παρελθόν ο Ολυμπιακός βοήθησε τον Παναθηναϊκό για το γήπεδό του. Συνεπώς, η επίσημη καταγγελία έχει τυπικό χαρακτήρα και κανένα ουσιαστικό περιεχόμενο, διότι το σύμφωνο είχε ατονήσει από μακρού χρόνου».
Σκληρή, για την εποχή, ήταν η δήλωση του Λουκά Πανουργιά στα λεγόμενα του Γιώργου Ανδριανόπουλου. «Ο Ολυμπιακός, αφού έχασε τον έλεγχο των πράξεών του, έχασε ήδη και τον έλεγχο των λόγων του. Ο Παναθηναϊκός, σεβόμενος εαυτόν και τους φιλάθλους, αρνείται να απαντήσει στο ιταμό και υβριστικό ανακοινωθέν του και να τον ακολουθήσει στον εξευτελιστικό κατήφορο. Μας αφήνουν αδιάφορους τα συναισθήματα του κ. Ανδριανόπουλου που αφορούν την καταγγελία του ΠΟΚ. Διαψεύδω, όμως, ότι ο Παναθηναϊκός αρνήθηκε να συνδράμει τον Ολυμπιακό στην απόκτησή του γηπέδου του. Ξεχνά ότι πριν από έναν χρόνο περίπου δόθηκε μεταξύ μας φιλικό ματς στο Ποδηλατοδρόμιο και οι εισπράξεις διατέθηκαν για τις εγκαταστάσεις του κολυμβητηρίου του.
Του υπενθυμίζω ότι με δική μας πρόταση στον κ. Γκουρτζούλη, η ΕΠΟ δώρισε 200.000 δραχμές στον Ολυμπιακό για την απόκτηση του γηπέδου, ενώ η ΕΠΟ του παρείχε και προσωρινή διευκόλυνση με 600.000 δραχμές. Με χαρά και χωρίς υποκρισία προσήλθαμε στην τελετή της υπογραφής του συμβολαίου αγοράς του γηπέδου του. Ο Παναθηναϊκός ουδέποτε ξέχασε τις υποχρεώσεις του, επιπλέον εκ παραδόσεως τιμά την υπογραφή και τον λόγο του».
Comments